آشنایی با انواع پلان های ساختمانی و دستورالعمل ترسیم اصولی آن
توضیحات:
-
پلان ساختمانی اداری
هدف از طراحی ساختمان‌های اداری، ارائه‌ی خدمات اداری، آموزشی، حرفه‌ای و… می‌باشد. زیربنا و ابعاد فضاها به کاربری و تعداد مراجعان آن وابسته است. در شکل زیر می‌توانید یک ساختمان اداری را مشاهده کنید.
یک ساختمان اداری
معمولاً در ساختمان‌های اداری نوع فضاها به عملکرد اداره وابسته است و در ادارات گوناگون، متفاوت می‌باشد.
فضاهایی نظیر اتاق رئیس، اتاق کارمندان، سالن جلسات، دبیرخانه، آبدارخانه، نمازخانه، حسابداری، انبار و سرویس‌های بهداشتی از جمله فضاهای مورد استفاده در این مکانها است.
پلان ویلایی
ساختمان‌هایی هستند که در اطراف خود، دارای محوطه‌ای باز بوده و از ساختمان‌های پیرامون خود فاصله دارند. این ساختمان‌ها به صورت تک واحدی و در تعداد طبقات کم، طراحی می‌گردند.
عموماً این مدل ساختمان‌ها به محیط خارج از ساختمان دید داشته و بیشتر از یک نما دارد. سه شکل بعدی به تفهیم این موضوع کمک می‌کنند.
ساختمان ویلایی
پلان موقعیت از یک ساختمان و محوطه‌ی باز اطراف آن
پلان موقعیت از یک خانه‌ی ویلایی
شکل بعدی پلان‌های یک ساختمان ویلایی را نمایش می‌دهد.
پلان‌های یک ساختمان ویلایی
پلان‌های مسکونی چند طبقه
منظور از ساختمان‌های چند طبقه، ساختمان‌هایی با بیش از ۲ پلان است که عمدتاً برای هر طبقه، یک پلان منفرد طراحی و ترسیم می‌گردد. نمونه‌ای از یک مجتمع مسکونی را می‌توانید در شکل زیر مشاهده کنید.
مجتمع مسکونی
این ساختمان‌ها دارای زیرزمین، پارکینگ به منظور استقرار خودرو و انباریِ طبقات بالاتر، هستند. پلان‌های مسکونی چند طبقه، به دو دسته تقسیم‌بندی می‌گردند:
الف تک واحدی: در هر طبقه یک واحد مسکونی در نظر گرفته می‌شود.
ب چند واحدی: ممکن است در هر طبقه ۲ و یا بیشتر واحد مسکونی طراحی گردد
شکل بعدی پلان یک ساختمان تک واحدی را نمایش می‌دهد که شامل زیرزمین و یک طبقه‌ی مسکونی می‌باشد.
پلان یک ساختمان تک‌واحدی
در شکل بعد، پلان‌های یک ساختمان مسکونی دو واحدی در شش طبقه به تصویر کشیده شده است که شامل پلان زیرزمین، پلان پارکینگ و چهار طبقه‌ی مسکونی می‌باشد.
پلان یک ساختمان مسکونی دو واحدی در شش طبقه
دستورالعمل ترسیم پلان طبقات
کاغذ مدنظر را بر روی میز بچسبانید و قسمتی از آن را که بایستی برای ترسیم استفاده شود را مشخص کنید. وجود حاشیه برای خوانایی و سالم ماندن، آلبوم کردن و بایگانی کردن نقشه ضروری است.
جدول مشخصات نقشه در حقیقت شناسنامه‌ی نقشه‌ها می‌باشد و در آن اطلاعاتی نظیر عنوان پروژه، نام کارفرما، عنوان مهندس مشاور، مقیاس نقشه و سایر مشخصات آورده می‌شود. ابعاد جدول مشحصات به اندازه‌ی پلان وابسته است.
مرحله‌ی اول
حال می‌خواهیم پلان شکل بعدی را ترسیم کنیم.
پلان مدنظر
دقت داشته باشید که تصویر هر مرحله پس از پایان توضیح آن مرحله، آورده شده است.
- دیوارهای خارجی و داخلی را با خطوط کم رنگ و با مداد H4 رسم کنید. دقت نمایید که در شکل قبلی مقیاس نقشه، ۱:۲۰۰ است.
مرحله‌ی اول، ترسیم دیوارهای داخلی و خارجی
- دیوارهای برش خورده را با مداد سیاه B پر رنگ کرده و سپس موقعیت و اندازه‌های درها و پنجره‌ها را معین نمایید. به این ترتیب، خطوط کف پنجره با ضخامت کمتری در مقایسه با دیوارهای برش خورده رسم می‌گردد و همچنین از مداد HB نیز استفاده می‌گردد.
مرحله‌ی دوم، تعیین موقعیت درزها و پنجره‌ها
- درها و پنجره‌ها را با خطوط کم رنگ و با مداد H4 ترسیم کنید.
مرحله‌ی سوم، ترسیم درها و پنجره‌ها
- پله‌ها، داکت، کمد دیواری، نرده‌ها، خطوط ندید (خط‌چین) را ترسیم کنید. برای انجام این کار، توصیه بر استفاده از مداد HB است.
مرحله‌ی چهارم، ترسیم کمد، پله‌ها، داکت و خطوط ندید
- موقعیت ستون‌ها را با محورهای افقی و عمودی مشخص و سپس ترسیم کنید. هر یک از آکس‌ها (محورها) را با خط نازک در قسمت بالا و در چپ به دایره‌ای ختم دهید.
مرحله‌ی پنجم، تعیین محل ستون‌ها و ترسیم آکس
- در محل برخورد دو محور عمودی و افقی آکس‌ها، ستون‌ها را ترسیم نمایید.
مرحله‌ی ششم، ترسیم ستون‌ها
- اندازه‌گذاری را در چهار مرحله ترسیم کنید:
الف اندازه‌گذاری آکس‌ها با دو خط، که یکی اندازه‌گذاری جزئی و دیگری اندازه‌گیری کلی است، صورت می‌پذیرد.
مرحله‌ی هفتم، اندازه‌گذاری بین آکس‌ها
ب اندازه‌گذاری ضلع جنوبی پلان در سه خط، اندازه‌گذاری شود.
مرحله‌ی هشتم، اندازه‌گذاری خارجی
ج به منظور معرفی ابعاد فضاها، اندازه‌گذاری داخلی را به صورت طولی و عرضی انجام دهید.
مرحله‌ی نهم، اندازه‌گذاری داخلی طولی و عرضی
د مرحله‌ی نهایی در نمایش اندازه در پلان، مشخص کردن اندازه‌ی درها و دست‌انداز (O.K.B) پنجره‌ها است.
مرحله‌ی دهم، اندازه‌گذاری درها و O.K.B پنجره‌ها
- کدگذاری، علامت شمال، معرفی فضاها و زیرنویس نقشه را ترسیم کنید.
مرحله‌ی یازدهم – کدگذاری، فضانویسی، علامت شمال و…
دستورالعمل ترسیم پلان زیرزمین
در نظر داریم که پلان زیرزمین نمایش داده شده در شکل بعد را با مقیاس ۱:۱۰۰ رسم نماییم.
قبل از هر توضیحی دقت داشته باشید که تصویر مربوط به هر مرحله پس از پایان توضیح آن مرحله، آورده شده است.
پلان مدنظر
- صفحه‌ی سفید کاغذ را جهت ترسیم پلان زیرزمین روی پلان طبقات بچسبانید. سپس دیوارهای خارجی را از روی پلان طبقات و بر روی صفحه‌ی ترسیم انتقال دهید. دیوارهای داخلی را نیز به صورت کم رنگ با مداد H4 ترسیم کنید.
مرحله‌ی اول، ترسیم دیوارهای داخلی و خارجی
- دیوارهای برش خورده را با مداد سیاه B پر رنگ نموده و سپس موقعیت و اندازه‌ی درها و پنجره‌ها را مشخص کنید. به این ترتیب خطوط کف پنجره، با ضخامت کمتری نسبت به دیوارهای برش خورده و با مداد HB رسم می‌گردد.
مرحله‌ی دم، تعیین موقعیت درها و پنجره‌ها
- درها و پنجره‌ها را با خطوط کم‌رنگ و با مداد H4 رسم کنید.
مرحله‌ی سوم، ترسیم درها و پنجره‌ها
- پله‌ها و خط‌چین‌ها را ترسیم نمایید. بدین منظور بهتر است از مداد HB استفاده شود.
مرحله‌ی چهارم، ترسیم پله‌ها و خطوط ندید
- موقعیت ستون‌ها را با آکس‌ها مشخص و سپس رسم کنید. هرکدام از محورها، با خط نازک از قسمت بالا و چپ به دایره‌ای منتهی می‌گردند.
مرحله‌ی پنجم، تعیین محل ستون‌ها و ترسیم آکس
- در محل تلاقی دو محور عمودی و افقی آکس‌ها، ستون‌ها را رسم کنید.
مرحله‌ی ششم، ترسیم ستون‌ها
- اندازه‌گذاری را در چهار مرحله انجام دهید:
الف اندازه‌گذاری آکس‌ها را در دو خط که یکی شامل اندازه‌گیری جزئی و دیگری شامل اندازه‌گیری کلّی است را انجام دهید.
مرحله‌ی هفتم، اندازه‌گذاری بین آکس‌ها
ب اندازه‌گذاری داخلی را به صورت طولی و عرضی جهت معرفی ابعاد فضاها انجام دهید.
مرحله‌ی هشتم، اندازه‌گذاری داخلی طولی و عرضی
ج اندازه‌ی درها و همچنین دست‌انداز (O.K.B) پنجره‌ها را نیز بنویسید.
مرحله‌ی هشتم، اندازه‌گذاری درها و O.K.B پنجره‌ها
- کدگذاری، علامت شمال، معرفی فضاها و زیرنویس نقشه را ترسیم کنید.